Verbod op plastic wegwerpbekers per 1 januari 2024: wat betekent dit voor de mondzorg?

Milieu-impact van wegwerpplastic verminderen

Op 1 januari 2024 gelden er in ons land nieuwe regels voor het gebruik van wegwerpbekers en -bakjes waar plastic in zit. Vanaf die datum mogen dergelijke bekers en bakjes niet meer gebruikt worden in bedrijven, kantoren en instellingen. De nieuwe regel maakt deel uit van de Europese richtlijn Single Use Plastics met als doel de milieu-impact van wegwerpplastic te verminderen en hergebruik en recyclen van plastic te stimuleren. Dit moet leiden tot een reductie van 40 procent van het gebruik van bakjes en bekers met plastic.  

Uitzondering voor bekers om mond te spoelen na behandeling

Voor zorginstellingen met SBI-code 86 of 87 geldt - vanwege veiligheids- en hygiënevoorschiften - een uitzondering op deze regel in het geval het voor een behandeling van een patiënt nodig is om een wegwerpbeker te gebruiken. Hieronder vallen ook de bekers om de mond te spoelen in de behandelruimte van een mondzorgpraktijk. Voor de wachtkamer en de personeelsruimte geldt echter dat bekers voor eenmalig gebruik vervangen dienen te worden door herbruikbare bekers. Voor opleidingen gelden weer andere regels. 

Spoelen met meerfunctiespuit en afzuiger

Het meest milieuvriendelijk is om als mondzorgverlener geen of zo weinig mogelijk plastic wegwerpbekers te gebruiken bij een behandeling. (zie ladder van circulariteit) Wellicht volstaat bij een aantal patiënten om te spoelen met de meerfunctiespuit en afzuiger en is een disposable beker niet nodig. 

Voorlopig nog geen handhaving

Per dag worden er in Nederland 19 miljoen wegwerpbekers en -bakjes na eenmalig gebruik weggegooid. Een deel daarvan komt in het milieu terecht als zwerfafval. De overheid wil eenmalig gebruik van dit soort producten tegengaan en stelt hergebruik als nieuwe norm. De nieuwe regel gaat in op 1 januari 2024 maar wordt door de Inspectie Leefomgeving en Transport nog niet gehandhaafd.

Bekers van bioplastic zijn niet uitgezonderd van de maatregel

De producten die onder deze regel vallen zijn alle single use bekers en bakjes die plastic bevatten. Het gaat hierbij ook om papieren en kartonnen bekers met een plasticvrij logo, omdat er een laagje polymeren aan toegevoegd is om het product water/vetvrij te maken. Bekers van bioplastic zijn eveneens niet uitgezonderd van deze maatregel, omdat ze ook schadelijk voor het milieu zijn als ze bij het zwerfafval terechtkomen. 

Bekers die minimaal 6 tot 60 maal hergebruikt worden zijn - afhankelijk van het materiaal en het schoonmaakproces - milieuvriendelijker dan wegwerpbekers.